Waarschijnlijk weet je al dat een pup de nodige opvoeding nodig heeft. Maar opvoeden, hoe doe je dat? Er zijn mensen die hun pup dingen leren door middel van belonen, anderen gebruiken straffen en dan heb je nog een grote groep die beide methodes combineert. Om je te helpen met je keuze heb ik de methodes naast elkaar gezet.
Hond straffen
Dominantietheorie
Sommige mensen kiezen voor deze methode vanuit het oogpunt van de dominantietheorie. Het idee is dat ze door hun hond als de “alpha” gezien worden. Deze theorie leert namelijk dat er in een groep een sociale structuur is met de “alpha” als de leider. Deze heeft zijn plaats verworven met behulp van dominante handelingen, de andere honden luisteren naar deze leider.
Het is echter de vraag of de dominantietheorie bij honden nog relevant was. Hij is namelijk gebaseerd op onderzoek naar wolven dat oorspronkelijk van Dave Mech komt. Uit later onderzoek is echter gebleken dat bij kleine groepen de ouders de natuurlijke leiders zijn. Deze hoeven geen dominantie toe te passen om de baas te worden, maar geven hun jongen sturing en bescherming. Het hele alpha verhaal komt pas tot stand als je wildvreemde individuen bij elkaar plaatst die vervolgens moeten uitvinden wie de baas is.
In het filmpje hieronder legt Dave Mech het zelf uit. Aangezien jouw pup op jonge leeftijd bij je komt zal jullie relatie waarschijnlijk dichter bij de familie situatie liggen en zal je pup jouw sturing accepteren.
Hond moet werken voor zijn baas
Andere mensen kiezen voor straffen, omdat ze vinden dat een hond moet willen werken voor zijn baas.
Maar hoe werkt leren door straffen precies?
Door te straffen leert je hond dat een bepaalde handeling een negatieve uitkomst heeft. De hond probeert dus bepaald gedrag te vermijden uit angst voor straf. Je hebt echter geen manier om te vertellen wat hij wel moet doen. Dat moet je hond zelf uitvinden, dus hoe hij reageert is onzeker.
Een nadeel van deze methode is dat een hond onzeker kan worden. Even als voorbeeld een anekdote over een jachthond. Deze hond plaste altijd ergens tegen aan, zodra hij het apport vast had. Dit mag een jachthond niet doen, dus zijn baas ergerde zich hier aan. Op een gegeven moment plaste hij tegen een schrikdraad aan en kreeg een schok. Baas blij, dat zou de hond eens leren. Maar wat de baas hoopte dat de hond zou leren was niet wat de hond ook daadwerkelijk dacht. Achter het hek stonden schapen, en vanaf die dag durfde de hond geen apport meer te halen als er schapen in de buurt waren. In dit geval leerde de hond waarschijnlijk iets anders dan je zou verwachten omdat hij altijd plaste als hij een apport vast had. Maar ook een net verkeerde timing of iets wat onverwachts gebeurt kan het zelfde gevolg hebben.
Tenslotte kan straffen minder effectief worden als de hond door heeft dat de baas de straf uitdeelt, en deze niet kan straffen op afstand. In het park zie je soms honden die zodra ze geroepen worden afstand houden van de baas en hun staart omlaag doen uit angst voor straf.
Een heel belangrijk principe als je besluit met straf te werken is dat je straft op het moment dat je hond iets fout doet. Dus zodra hij weg aan het rennen is als je hem geroepen hebt, en niet zodra hij bij je komt. Dit is een veelgemaakte fout, want natuurlijk ben je boos op je hond als hij je bijvoorbeeld een half uur heeft laten staan wachten. Maar op het moment dat de hond bij je is doet hij juist iets goeds, en dat wil je niet afleren.
Hond Belonen
Een andere manier om je hond iets te leren is door middel van beloning. Je hond leert dat bepaald gedrag beloond wordt, en zal het daardoor gaan herhalen. Veel oefenen is belangrijk, want je hond moet naar jou luisteren leuker gaan vinden dan doen waar hij zelf mee bezig was.
Om dit te bereiken begin je met trainen zonder afleiding en bouw je de moeilijkheidsgraad stapje voor stapje op. Je hond leert dus wat hij moet doen. Maar wat doe je als je wilt dat hij iets niet doet?
Een oplossing is om het ongewenste gedrag te vervangen door iets dat je wel wilt. Je kunt bijvoorbeeld je hond leren om bij het horen van de deurbel naar zijn mand te gaan om te voorkomen dat hij blaffend naar de deur rent. Het is normaal dat je timing niet altijd vlekkeloos is, waardoor je soms net op het verkeerde moment beloont. Dit kan echter geen kwaad; als je het vaak doet zal je hond langzamer leren wat de bedoeling is, maar hij zal er geen angst aan overhouden.
Tenslotte is op deze manier trainen heel goed voor de band met je hond. Omdat er allemaal leuke dingen van jou komen zal hij meer aandacht voor je hebben. En omdat je hem verteld hoe hij een beloning kan verdienen zal je hond je ook meer vertrouwen.
Belonen combineren met straffen
Veel mensen verkiezen deze methode. Ze leren hun hond op een commando reageren met behulp van beloningen. Vervolgens straffen ze een hond als hij niet op een commando reageert, terwijl ze verwachten dat hij het wel zou doen.
Een hond kan echter zonder dat jij het door hebt in bepaalde situaties niet door hebben wat een commando betekent. Als jij bijvoorbeeld altijd thuis met je hond geoefend hebt, en hij perfect komt als je “hier” roept, is het heel gebruikelijk dat hij dit op puppycurus nog niet kan. Veel honden leren namelijk in zo’n geval dat ze moeten komen als er thuis “hier” geroepen wordt. Pas als je op meerdere plaatsen geoefend hebt, zal hij door krijgen dat “hier” altijd komen betekent, ook wel generaliseren genoemd. Hoe meer je hond leert, hoe sneller die klik zal komen voor een nieuw gedrag.
Ook kan het zijn dat de hond denkt dat het commando anders is dan wat jij bedoeld had. Als jij bij het roepen bijvoorbeeld altijd je hand bewoog, omdat je alvast een koekje pakte, kan je hond denken dat het bewegen van je hand het commando is.
Het idee van leren door beloning is dat je hond leert dat er iets te verdienen valt bij het horen van een commando. Hij zal dus blij worden van een commando omdat hij een bepaald gedrag mag uitvoeren. Als je ook met straf werkt zal een commando dubbel voelen, hij kan een beloning verdienen, maar ook gestraft worden. Hierdoor zal een hond tijdens het trainen minder gedrag durven te laten zien. Er is zelfs aangetoond dat leren met alleen belonen sneller gaat dan met een combinatie van belonen en straffen.
Mijn mening
Het is na het lezen van deze tekst misschien al duidelijk dat mijn voorkeur uit gaat naar trainen met behulp van beloning en zonder straffen. Als je er in geïnteresseerd bent vind je misschien clickertraining interessant. Maar natuurlijk moet je zelf kiezen waar jij je het best bij voelt.
Ceasar Milan, “don’t try this at home”
Maar Ceasar Milan dan, zullen sommigen zich nu afvragen. De meeste hondenbezitters kennen hem wel van televisie. Probleemhonden worden weer in het gareel gebracht door ze kalm en onderdanig te maken. Hij traint toch voornamelijk met behulp van straffen. Maar hij zegt het zelf al in zijn shows. Probeer het niet zelf.
Ceasar heeft jaren lange ervaring, en zelfs hij wordt soms nog gebeten. Minstens zo belangrijk is dat hij een betere timing heeft dan de gemiddelde persoon. Als jij steeds net op het verkeerde moment straft loop je de kans je puppy onzeker, en daardoor gevaarlijk, te maken. Als je beloningen op het verkeerde moment geeft zal je pup niet zo snel leren wat jij bedoelt, maar hij kan er niet angstig door worden. Ook daarom raden wij aan straffen aan Ceasar Milan over te laten.
